Op 1 juli 2008 is de Wet ruimtelijk ordening (Wro) in werking getreden. Een wet die de laatste tijd is ondergesneeuwd, met name door de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de Crisis- en herstelwet (Chw) en de aanloop naar een nieuwe Omgevingswet. Het ultimatum voor het actualiseren van gemeentelijk bestemmingsplannen komt echter met rasse schreden dichterbij. Voor sommige bestemmingsplannen is dit 2018. Andere bestemmingsplannen dienen echter medio volgend jaar al te zijn geactualiseerd.
De feiten
In artikel 3.1, tweede lid Wro is bepaald dat elke tien jaar na vaststelling van het bestemmingsplan een nieuw bestemmingsplan moet worden vastgesteld. In tegenstelling tot de oude Wet op de Ruimtelijke Ordening, geldt er nu wel een sanctie op het niet tijdig vaststellen van een nieuw bestemmingsplan. Deze sanctie is opgenomen in lid 4 van datzelfde artikel. Indien voor het verstrijken van de periode van tien jaar geen nieuw bestemmingsplan door de raad wordt vastgesteld, dan vervalt de bevoegdheid tot het invorderen van rechten door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten die verband houden met het bestemmingsplan. Bij overschrijding van deze tienjarige termijn kunnen bij aanvragen voor een omgevingsvergunning voor objecten die binnen het bestemmingsplan vallen, geen leges meer geheven worden.
De risico’s
Ondanks de steeds dichterbij komende ultimatums, geven veel gemeenten de actualisatie van bestemmingsplannen nog steeds een lage prioritering, omdat zij de urgentie hiervan nog niet inzien. Het jaar 2018 lijkt immers nog ver weg. In de invoeringswet Wet ruimtelijke ordening is in artikel 9.1.4 echter bepaald dat voor gebieden binnen de bebouwde kom, waarvoor geen bestemmingsplan of daarmee gelijkgestelde planologische maatregel van kracht is, binnen vijf jaar na inwerkingtreding van de wet een bestemmingsplan dan wel een beheersverordening dient te worden vastgesteld. Kortom; als binnen uw gemeente bestemmingsplannen aanwezig zijn die onherroepelijk zijn geworden voor 1 juli 2003, dan dient voor die gebieden voor 1 juli 2013 een nieuw bestemmingsplan door de gemeenteraad te worden vastgesteld. Anders mag u voor omgevingsvergunningen geen leges meer heffen. Dit geldt ook voor de wijzigingsbevoegdheden die in die bestemmingsplannen zijn opgenomen.
Ook wanneer u zich wel bewust bent van het ultimatum van 1 juli 2013 voor bepaalde bestemmingsplannen, kan de proceduretijd alsnog roet in het eten gooien. Op tijd beginnen is daarom het devies. De formele procedure voor het vaststellen van een bestemmingsplan bedraagt theoretisch 26 weken, maar dit blijkt in de praktijk vaal niet haalbaar. In de wettelijke procedure zijn namelijk termijnen van orde opgenomen, waar bij het indienen van veel zienswijzen vaak al van wordt afgeweken. Daarnaast is de voorbereidingsprocedure hierin niet meegenomen, omdat deze niet wettelijk is bepaald , behoudens het bepaalde in artikel 3.1.1. van het Besluit ruimtelijke ordening, waarin het vooroverleg is bepaald.
Veel gemeenten houden daarnaast ook geen rekening met de arbeidsintensieve inventarisatie van objecten qua gebruik en bouw binnen het plangebied, het opstellen van de verbeelding, regels en toelichting met de nodige aanpassingen. Hetzelfde geldt voor het openstellen van het bestemmingsplan voor inspraak en de verwerking van de vooroverleg- en inspraakreacties ten behoeve van het ontwerp bestemmingsplan. Al met al resulteert dit gemiddeld in een extra tijdsduur van minimaal zes maanden. Hierin is het offertetraject overigens ook niet meegenomen, dat ook nog eens twee maanden extra kan kosten.
Aan de slag
Al met al dient uw gemeente hier nu werk van te maken. Het uitvoeren van een quick scan is een goed middel om in beeld te krijgen welke bestemmingsplannen verouderd zijn en moeten worden geactualiseerd. De quick scan geeft ook antwoord op andere vragen. Is er voldoende budget beschikbaar en welke stedenbouwkundige bureaus worden benaderd voor het uitbrengen van een offerte? Is er wel voldoende ruimte binnen de huidige formatie aanwezig om deze spoedklus proactief te kunnen oppakken? Procesbegeleiding per bestemmingsplan betekent op zichzelf al een aanzienlijke aanslag op uw huidige formatie, naast de reguliere werkzaamheden die zij dienen uit te voeren.
Indien 1 juli 2013 niet haalbaar blijkt, is het van belang om te bepalen welke consequenties dit heeft voor de financiële situatie van uw gemeentelijk organisatie. Ook hierbij biedt de quick scan uitkomst. Daarnaast dient u goed te inventariseren of 1 juli 2013 wel nog haalbaar is en welke consequenties dit heeft voor uw gemeentelijke organisatie indien u deze termijn overschrijdt.
Vragen?
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen dan kunt u contact opnemen met de heer ing. E. (Eric) van Dijk van Rura Ruimtelijk Advies op telefoonnummer 06 – 54 26 41 61 of per email op info@rura-advies.nl. Ik sta u graag te woord.
Ondersteuning?
Wilt u meer informatie over het uitvoeren van een quick scan? Of heeft u behoefte aan personele ondersteuning ten behoeve van de actualisatie van de bestemmingsplannen of het oplossen van andere capaciteitsproblemen binnen het werkveld van ruimtelijke ordening van uw gemeente? Dan kunt u tevens contact opnemen met Rura Ruimtelijk Advies. Ik ben u graag van dienst.
