Gedreven minister draagt megaproject over aan volgend kabinet

Verslag: Kees Hagendijk en Fred Hobma (naar een sterke Omgevingswet: hoe verder)

Het wetgevingsproces voor de Omgevingswet is bijna twee jaar bezig. Voor de wet in werking kan treden moet nog een aantal jaren alles uit de kast worden gehaald. Cruciaal is de vraag of de Omgevingswet het veld uiteindelijk meer te bieden zal hebben dan een handige herschikking van het bestaande omgevingsrecht. Gaat de rem eraf voor gebiedsontwikkeling? Krijgen bestuurders een grotere afwegingsruimte? Worden spelende belangen duidelijker aan de voorkant zodat betere besluitvorming mogelijk is? Bovenal is de vraag wat we met de huidige knelpunten doen. Geduldig laten rusten in afwachting van de wet of nu meteen aanpakken?

Het congres Omgevingswet vond plaats op 12 september jongstleden, verkiezingsdag. Dat stelde de aanwezigheid van demissionair minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) in een bijzonder licht. De vraag was – is – of ze verder kan met het onder haar verantwoordelijkheid in gang gezette wetgevingsproces. Voor haar toespraak trok Schultz van Haegen een steekkarretje met 17 dikke wetboeken mee het podium op.

De nieuwe Omgevingswet moet een zeer forse hoeveelheid wetsteksten op vlak van ruimtelijke ordening/gebiedsontwikkeling bij elkaar voegen, overbodigheden en onwenselijkheden schrappen en nieuwe onderdelen toevoegen. Onder andere de Waterwet, de Ontgrondingswet, de Tracéwet en de Crisis- en herstelwet gaan in de nieuwe Omgevingswet op. Volgens de minister wordt het huidige omgevingsrecht “te vaak als ballast ervaren”. Zij sprak over de ambitie te komen tot “één samenhangende Omgevingswet die gebiedsontwikkeling stimuleert in plaats van remt en daarbij de kwaliteit van de leefomgeving borgt”. En: “Een wet die zo simpel mogelijk is: voor iedereen te begrijpen en niet alleen voor juridische bollebozen.” Als derde doelstelling noemde ze de decentralisering van bevoegdheden, van nationaal naar regionaal en lokaal.

Praktische lessen
• De Omgevingswet moet procedures verkorten, onderzoeksverplichtingen versoberen, meer flexibiliteit brengen, een integrale aanpak van opgaven en innovatieve oplossingen stimuleren, voor iedereen (niet alleen juristen) te begrijpen zijn, bevoegdheden decentraliseren, meer bestuurlijke afwegingsruimte bieden, alle belangen vooraf duidelijk maken en betere besluitvorming brengen.
• In de komende fase is het essentieel duidelijk te maken hoe de Omgevingswet knelpunten aanpakt die overheden, burgers en bedrijven nu ervaren.
• Het “risico-regelcomplex” houdt het gevaar in van steeds complexere wetgeving. Dan wordt het met de nieuwe wet een kwestie van dweilen met de kraan open. Daarom is een ‘culturele revolutie’ net zo hard nodig.
• Een Gegevensautoriteit maakt betrouwbaar hergebruik van onderzoeksgegevens mogelijk.
• Onderling afwegen van kwaliteitsnormen is appels met peren vergelijken. Dat vergt een transparante lokale politiek-bestuurlijke afweging. Die afwegingsruimte moet het lokale bestuur dan wel krijgen.

Integrale benadering
De vernieuwing van het omgevingsrecht is nodig om procedures te versnellen, betoogde Schultz van Haegen. De aanvraag van een tijdelijke vrijstelling (op het huidige bestemmingsplan) zou van 28 naar 8 weken worden bekort. De herbestemming van kantoorpanden, met de huidige wetgeving heel lastig, zou in een eenvoudiger procedure geregeld kunnen worden. De minister wees op nieuwe vraagstukken die de laatste jaren zijn opgekomen, die van groei en duurzaam energie- en grondstoffengebruik. De nieuwe wet zal een integrale benadering moeten stimuleren. “Neem in een gebied met vervuilde grond niet alleen de sanering ter hand, maar kijk of die gecombineerd kan worden met warmte-koudeopslag voor de te bouwen woningen.” Het nieuwe instrument van de Omgevingsvisie moet het integrale denken en handelen bevorderen. Lees verder>>

Voor een pdf van de volledige publicatie: Verslag plenair Omgevingswet
Voor het downloaden van bovenstaande publicatie dient u het eerst op te slaan.

Verslag Sessie A: Winst omgevingswet in beeld

Verslag Sessie B: Nieuw Instrumentarium voor gebiedsontwikkeling

Verslag Sessie C: Bestuurlijke doorzettingsmacht en lokale afwegingsruimte

De verslagen worden, samen een beeldverslag en onderstaande presentaties, gebundeld in een digitale publicatie welke eind deze week hier te downloaden is. Voor een automatisch bericht wanneer deze publicatie beschikbaar is, mailt u naar redactie@gebiedsontwikkeling.nu.

Presentaties
Plenair
– Culturele revolutie of juridisch gekkenhuis?
Prof. mr. Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft en directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling

Sessie A – Omgevingswet: Winst in beeld. Analyse van de voordelen voor provinciale projecten.
Wim Knoppert, projectleider implementatie Omgevingswet Provincie Gelderland

Sessie B – Op weg naar de Omgevingswet.
Arjan Nijenhuis, plv. directeur interdepartementale programmadirectie Eenvoudig Beter

Sessie C – Bestuurlijke doorzettingsmacht of lokale afwegingsruimte?
Dennis de Straat, wethouder Gemeente Zaanstad

Zie ook:
– Persbericht en artikelen in de media rond het congres Omgevingswet

Lees verder:
– Kan Omgevingswet de botsproef aan?. Neprom, 14 september 2012
– Gegevensverkenning Omgevingswet. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
– Mes in het bestemmingsplan (pagina 2). Podium, september 2012
– Meer keuzevrijheid gemeenten in Omgevingswet. binnenlandsbestuur.nl, 16 september 2012 – Andere aansturing van ruimtelijke ordening hard nodig. gemeente.nu, 13 september 2012

Bron: Gebiedsontwikkeling.nu