Een nieuw kabinet, dezelfde minister
Bij de verschijning van de vorige nieuwsmail in oktober was de kabinetsformatie nog in volle gang. Inmiddels is er op 5 november een nieuw kabinet geïnstalleerd. In het regeerakkoord staat onder meer: “De besluitvorming over ruimtelijke projecten moet eenvoudiger en sneller, daarom stroomlijnen we de ruimtelijke wet- en regelgeving verder. In 2013 komen we met een wetsvoorstel Omgevingswet ter vervanging van onder meer de Wet op de ruimtelijke ordening en de Waterwet.”
Er wordt dus op volle kracht doorgewerkt aan het wetsvoorstel Omgevingswet. En dat onder leiding van dezelfde minister Schultz van Haegen, die naast ruimte ook wegen, water en maritiem in haar portefeuille heeft.
Knelpunten en adviezen uitnodigingsplanologie
De Adviesgroep Wonen en Cultuur van Eenvoudig Beter heeft de afgelopen maanden knelpunten geïnventariseerd die in de praktijk worden ervaren bij het overschakelen naar uitnodigingsplanologie. Onder uitnodigingsplanologie wordt verstaan: snel beslissen over initiatieven vanuit de markt – die meestal kleinschalig zullen zijn – en ruimte geven voor tijdelijke of permanente afwijkingen van een planologisch kader dat meestal in de pre-crisis periode is bedacht.
De programmadirectie Eenvoudig Beter onderzoekt op dit moment tot welke conclusies de beschreven knelpunten in de inventarisatie zouden moeten leiden.
Het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) heeft de rapportage Praktijkverkenningen Omgevingswet – Eenvoudig en Beter in complexe en dynamische gebiedsontwikkeling gepubliceerd. Het rapport bevat talrijke aanbevelingen op regeltechnisch gebied en op het gebied van normen en proces. Conclusie is dat de Omgevingswet werkbare en toegankelijke instrumenten biedt. Hoewel uit de casussen blijkt dat de Omgevingswet (nog) niet gericht is op organische ontwikkeling, is het instrumentatrium van de wet wel uitgerust om in te spelen op spontane initiatieven, adaptief ontwikkelen en uitnodigingsplanologie die samen bijdragen aan de uiteindelijke realisatie, aldus RVOB.
De aanbevelingen zullen worden meegenomen bij de ontwikkeling van de Omgevingswet.
Minister Schultz op werkbezoek in Maasdonk
Met het onthullen van een bouwbord gaf demissionair minister Schultz op 31 oktober het startsein voor de herontwikkeling van bedrijventerrein De Terp in de gemeente Maasdonk. Een situatie die al 20 jaar vastzat kon worden doorbroken door gebruik te maken van de Crisis- en herstelwet. Maasdonk maakte een gebiedsontwikkelingsplan, dat in augustus door de Raad van State werd goedgekeurd.
“Wat hier in Maasdonk gebeurt, komt overeen met de kern van de gedachte achter de Crisis- en herstelwet en de Omgevingswet: uitgaan van vertrouwen en meer ruimte geven voor lokale slagkracht,”aldus Schultz. Zij prees de lokale bestuurders die hun nek hebben durven uitsteken. “Daardoor is er beweging gekomen in wat ooit hier een hoofdpijndossier was. U hebt de patstelling doorbroken en kunt aan de slag!”
Tweede Kamer stemt in met 5e tranche Crisis- en herstelwet
De Tweede Kamer heeft begin november ingestemd met de aanwijzing van Havengebied Rotterdam, Dijklaan Bergambacht, Blokhoeve Nieuwegein en Haarlemmermeer Masterplan Badhoevedorp-Centrum als ontwikkelingsgebieden in de 5e tranche van de Crisis- en herstelwet. Ook zijn er 5 innovatieve experimenten vastgesteld: de uitbreiding van het plangebied Spoorzone Eindhoven, het herstructureren van het CHV-terrein in Veghel, het opschalen en saneren van windturbines in Flevoland, ruimte voor particulier opdrachtgeverschap in Castricum en Den Haag en beperking van de toets op basis van het Bouwbesluit voor omgevingsvergunningen in Almere, Delft, Eindhoven, Haarlem, Haarlemmermeer, Schijndel en Zoetermeer.
Ommen komt met eerste gemeentelijke omgevingsplan
Ommen heeft haar gemeentelijke omgevingsplan (afgekort GOP) aangeboden aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu tijdens haar werkbezoek op 7 november aan de gemeente. Ommen is als één van de eerste gemeenten in Nederland in 2011 gestart met een integraal gebiedsontwikkelingsplan en het bundelen van regels met als ambitie uiteindelijk te komen tot één gemeentelijke omgevingsverordening. Binnen de huidige wettelijke kaders worden vooralsnog de bestemmingsplannen gebundeld in vijf overkoepelende plannen (Centrum, Woongebieden, Bedrijventerreinen, Kernen en Buitengebied) en worden vigerende verordeningen zoveel mogelijk geïntegreerd en gestroomlijnd. De gemeente Ommen loopt daarmee vooruit – voor zover dat binnen de huidige wettelijke kaders kan – op de Omgevingswet.
Bij het opstellen van het GOP werkte de gemeente samen met inwoners, agrariërs, ondernemers, belangengroepen en (bestuurlijke) partners. Deze aanpak vertoont grote overeenkomsten met de Elverding-methode zoals in de Omgevingswet is voorzien. Samenwerking is volgens Ommen noodzakelijk om de ambities en opgaven daadkrachtig te kunnen aanpakken.
Het GOP biedt een duidelijke koers en geeft concreet aan hoe wordt ingespeeld op en ruimte wordt geboden aan ontwikkelingen en trends die op de Ommer samenleving afkomen. Afzonderlijke gemeentelijke plannen voor onder meer zorg en welzijn, bedrijvigheid, erfgoed, klimaat en ruimte worden in het GOP met elkaar verbonden, gestroomlijnd en gebundeld.
Minister Schultz prees de bestuurlijke moed van de gemeente Ommen. “Ommen is er met dit GOP in geslaagd om vooruit te kijken, en belanghebbenden te betrekken bij het proces, met als resultaat een breed gedragen omgevingsplan dat als uitgangspunt kan dienen voor de verdere ruimtelijke ontwikkeling van Ommen. Van de ervaring die u met dit proces heeft opgedaan, kunnen wij en anderen leren en profiteren.”
Bekijk hier de concept samenvatting van het gemeentelijk omgevingsplan (GOP).
Praktijksessies “Verbetering uitvoeringspraktijk omgevingsvergunning en natuurtoets”
De ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu organiseren samen met de VNG twee praktijksessies over verbetering van de uitvoeringspraktijk van de omgevingsvergunning en de natuurtoets, waarbij de focus op de gemeentelijke praktijk ligt. Vanuit het ministerie van IenM heeft de programmadirectie Eenvoudig Beter dit samenwerkingstraject opgenomen in het actieprogramma ‘Nu al Eenvoudig Beter’. Met dit programma worden – vooruitlopend op de Omgevingswet – goede voorbeelden van vereenvoudiging en verbetering van regels, procedures en werkwijzen verzameld, gedeeld en uitgedragen.
De praktijksessies vinden plaats op 4 en 18 december in respectievelijk Den Bosch en Zwolle.
Centraal in de sessies staat de huidige praktijk van vergunningverlening. Daarnaast is er aandacht voor een specifiek thema: natuur en de omgevingsvergunning. Uit het praktijkonderzoek van Alterra blijkt onder meer de behoefte aan kennis van en werkbare afspraken over de natuurtoets en de omgevingsvergunning. Ook wordt vooruit gekeken naar toetsing en handhaving onder de toekomstige Omgevingswet.
Jelmer de Jong (projectleider actieplan implementatie natuurwetgeving, Ministerie van Economische Zaken) houdt een inleiding over het actieplan en de resultaten van het praktijkonderzoek natuur in het omgevingsrecht. Lennert Goemans (projectleider invoeringsbegeleiding Omgevingswet, ministerie van IenM) spreekt over het actieprogramma ‘Nu al Eenvoudig Beter’.
Wil je je laten inspireren hoe binnen jouw gemeente de vergunningverlening verder verbeterd kan worden, heb je vragen over de natuurtoets en hoe deze zinvol toe te passen of is jouw gemeente een voorbeeld als het gaat om de omgevingsvergunning? Meld je dan aan via postbus.eenvoudigbeter@minienm.nl voor één van de praktijksessies.
Meer informatie via:
Marianne van Steenis, Marianne.vanSteenis@VNG.nl; Jelmer de Jong, j.a.dejong@mineleni.nl; Lennert Goemans, lennert.goemans@minienm.nl
Nu al Eenvoudig Beter: ZUS, inventieve initiatiefnemers
In 2001 begon het stedebouw- en architectuurbureau ZUS (Zones Urbaines Sensibles) in het leegstaande Rotterdamse Schieblock. Met een mix van creatieve en publieke functies in het complex en voorstellen voor de (her)ontwikkeling van Rotterdam Central district geven de initiatiefnemers invulling aan nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling.
Markant onderdeel van de projecten van ZUS in Rotterdam Central is de Luchtsingel die het door spoor- en autowegen versneden gebied zal verbinden. Met een loopbrug over de drukke Schiekade is de eerste fase van de Luchtsingel gerealiseerd.
De ervaringen van inventieve initiatiefnemers als ZUS kunnen bijdragen aan praktisch overdraagbare tips voor bedrijven, maatschappelijke groeperingen en overheden met ambities voor ruimtelijke ontwikkeling.
1. Doorbreek gesloten cultuur
Doorbreek de gesloten cultuur waarin stadsbestuurders alleen met grote beleggers en ontwikkelaars praten. Volgens Zus moeten bestuurders leren om niet alleen met de grote vastgoedpartijen zaken te doen, maar met een veelheid aan eigenaren en initiatieven.
2. Het Quick Win Loket
Bij het Schieblock bleek al snel het belang van de juiste ingangen van ZUS binnen de gemeente en vastgoedwereld. Ook minder goed ingevoerde initiatiefnemers moeten de korte lijnen van de insider kunnen benutten. Stel een gemeentelijk ‘quick-win-loket’ in. Gewoon een goed ingevoerde ambtenaar die initiatiefnemers de weg wijst.
3. Financiering tijdelijke bestemmingen
Voor enkele functies in het Schieblock is het gelukt om tot leningconstructies te komen waarbij met aflossen wordt begonnen zodra er winst wordt gemaakt. Los van de complexe details blijkt hieruit dat alternatieve financierings- en verdienmodellen in crisistijd mogelijk zijn.
4. Twee jaar min één dag contract
Het Schieblock wil studio’s, bedrijven en horeca huisvesten. De Horecawet belemmert dat door de huurbescherming die het uitbaters biedt bij contracten met een duur van twee jaar en meer. Om toch horeca in het complex mogelijk te maken is het twee-jaar-min-één-dag-contract ontwikkeld. Een constructie die ook elders voor tijdelijke horeca toepasbaar kan zijn.
5. De 7×7 sessies
Onderdeel van de plannen voor het Schieblock was De Dakakker. In plaats van het direct indienen van een vergunningaanvraag, werd besloten tot het organiseren van een 7×7 sessie. Met zeven presentaties van zeven minuten hielden pleitbezorgers hun verhaal en konden bouwinspectie, brandweer en welstand hun bezwaren uiten. Daarmee kwamen alle argumenten op tafel en kon vervolgens heel gericht een vergunningaanvraag worden gedaan.
De redactie van Oog op de Omgevingswet is voortdurend op zoek naar nieuwe voorbeelden waar Nu al Eenvoudig en Beter gewerkt wordt. U kunt uw vernieuwende initiatieven per mail aanmelden bij: postbus.eenvoudigbeter@minienm.nl
Netwerk Jong Leefomgeving duikt weer op!
Na de overhandiging van het Manifest ‘Duurzaamheid in de Omgevingswet’ was het even stil rond Jong Leefomgeving. Het netwerk bestaat nog steeds, maar zat een beetje verstopt… in de ondergrond! Begin oktober leverde het netwerk een bijdrage tijdens de Bijeenkomst ‘TerrAgenda’, waar de toekomst van het bodembeleid centraal stond. Eind oktober organiseerde het samen met Jong Rotterdam een bijeenkomst in het kader van de maand van de ondergrond.
Tijdens TerrAgenda werd Jong Leefomgeving ingeschakeld om kritische reflectie te leveren op de uitkomsten van de diverse parallelle workshops. Om zijn boodschap kracht bij te zetten heeft het netwerk een flyer uitgedeeld met zijn visie op de ‘toekomstagenda bodem’ en informatie over het netwerk. Lees het uitgebreide verslag hier.
Tijdens de maand van de ondergrond dook het netwerk letterlijk de ondergrond in om in vogelvlucht kennis te maken met een ruimtelijke kijk op de ondergrond. In een ondergrondse schuilkelder werd het startsein van de bijeenkomst gegeven, die later bovengronds werd voortgezet. Lees het uitgebreide verslag hier.
In december is er een borrel waar informeel genetwerkt kan worden. Een aantal ervaren ‘rotten’ zal de aanwezigen met een prikkelend verhaal aan het denken zetten. De bijeenkomst vindt plaats op 18 december in Utrecht aan het einde van de middag. Ben jij jonger dan 36, werkzaam op het gebied van de leefomgeving, en wil je met het Netwerk Jong Leefomgeving meedoen? Meld je dan gratis aan bij Daniella Altman (daniella.altman@minienm.nl) en de LinkedIn groep. Je ontvangt dan zo snel mogelijk meer informatie.
Agenda
26 november: De VVM biedt de congresbundel Dag van de Omgevingswet aan minister Schultz aan
29 november: werkbezoek minister Schultz aan Amsterdam
11 december: Nationale Expertisedag Omgevingsrecht
18 december: Netwerkborrel Jong Leefomgeving in Utrecht
Interessante publicaties
Op onze website zijn alle rapporten en artikelen te vinden onder ‘publicaties’.
Nieuwe publicaties:
F.H. Kistenkas, Recht voor de groene ruimte, Wageningen Academic Publishers, ISBN 978-90-8686-080-7 (175 p). Prijs 36 euro. Verkrijgbaar in de boekhandel of via www.wageningenacademic.com (bookshop, environmental sciences).
De enige landschapsjurist van Nederland heeft een nieuw boek geschreven, “Recht voor de groenblauwe ruimte”. Fred Kistenkas beschrijft daarin een wetgever met ADHD die met een wirwar aan regels vooral sectorale belangen behartigt. Dat past niet bij duurzame gebiedsontwikkeling en multifunctionele landschappen. Kistenkas pleit daarom voorzichtig voor een juridische weging van alle belangen die in het landschap spelen.
