In de nieuwe Omgevingswet krijgen ondernemers meer ruimte voor innovatieve en duurzame projecten. Ze kunnen bijvoorbeeld tijdelijk worden vrijgesteld van de verplichting om aan milieuvergunningen te voldoen.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) doet momenteel onderzoek naar een ‘experimenteerartikel’ waarin dat komt te staan, op gezamenlijk verzoek van de vijf commissies die over de nieuwe wet adviseren. Dat zeggen bronnen uit verschillende adviescommissies, waarin vertegenwoordigers uit praktijk en wetenschap zitting hebben. Helemaal zeker is de komst van het experimenteerartikel nog niet, maar het ministerie staat welwillend tegenover het unanieme advies om meer ruimte voor innovaties te creëren. De huidige regelgeving zit innovatieve projecten in de weg, stellen de adviescommissies. Vanwege het vernieuwende karakter zijn de effecten op de kwaliteit van de leefomgeving vaak niet te voorspellen.

Wettelijke normen
Maar in de huidige wet- en regelgeving moeten bedrijven aan het begin van een project wél aantonen dat zij de wettelijke normen niet gaan overschrijden, zoals de normen voor emissies en geluidshinder. Dat maakt het zeer lastig om de vereiste vergunningen te verkrijgen, met als gevolg dat innovatie wordt geremd.

Het experimenteerartikel moet het mogelijk gaan maken dat de vergunningsverplichting voor innovatieve en duurzame projecten wordt opgeschort. ‘Een initiatief moet in principe doorgang kunnen vinden als het op lange termijn en op grote schaal gunstige effecten heeft’, schrijven de voorzitters van de adviescommissies aan het ministerie. ‘Zelfs als het tijdelijk en/of lokaal schade veroorzaakt.’ Wel moet de overschrijding van de milieunormen aan nader vast te stellen voorwaarden en termijnen worden gebonden.

Handicap
Nieuwe bedrijven hebben, naast het moeilijk verkrijgen van vergunningen, nog een handicap. Voor elk gebied geldt een maximale ‘milieu-gebruiksruimte’. Dat is simpel gezegd het totaal van de toegestane belasting van de omgeving in de vorm van onder meer vervuiling. Die milieugebruiksruimte ligt in de huidige wetgeving vast.

Daardoor houden bedrijven vast aan de hoeveelheden waarvoor ze een vergunning hebben, zelfs als ze in de praktijk bijvoorbeeld minder vervuilende stoffen uitstoten.

Herziening
De adviescommissies stellen daarom een vijf- of zesjaarlijkse herziening van de milieugebruiksruimte voor, gebaseerd op de daadwerkelijk gebruikte ruimte. ‘Dit mechanisme voorkomt dat bedrijven voor de zekerheid onnodig veel milieu-gebruiksruimte claimen.’ Bestaande bedrijven moeten worden gestimuleerd om vergunningen te herzien.

Daarvoor moeten criteria komen als ‘als het beter kan’ of ‘als het milieu erom vraagt’. De beoogde versoepeling van de regels is bijvoorbeeld nuttig voor de Green Deals die bedrijven kunnen sluiten met het kabinet.

Bron: SC Online